Via LinkedIn kreeg ik de uitnodiging van PA Chenelo Martijn om op werkbezoek te komen bij de St Maartenskliniek in Woerden. Een plek waar PA’s superspecialist zijn en veel taken van medisch specialisten overnemen, zoals operaties, visites en poliafspraken. Een mooi praktijkvoorbeeld van taakherschikking. Ik nam de uitnodiging van harte aan en ging daar op bezoek.

Super PA’s

Er zijn vier PA’s en elf orthopeden werkzaam op locatie Woerden van de St Maartenskliniek. Er wordt hoogwaardige zorg verleend aan patiënten met allerlei klachten aan schouders, voeten, knieën, heupen enzovoort. De PA’s zijn erg gelukkig met het feit dat zij veel taken uit kunnen voeren en zich op deelgebieden kunnen specialiseren. Op mijn vraag hoe het komt dat PA’s hier veel zelfstandig mogen doen, krijg ik de volgende tips die het tot succes maken:

• Er is een duidelijke visie op inrichting van zorg binnen deze locatie;
• Wij krijgen ruimte van directie en medisch specialisten om taakherschikking tot succes te maken;
• De PA’s die in opleiding gaan worden goed geselecteerd. Er wordt naar de vooropleiding gekeken en naar aansluiting bij de werkzaamheden binnen de instelling.

‘En zo kun je verder groeien binnen je functie als PA’, vertelt Chenelo Martijn.

Patiënt vraagt wie je bent

Als nieuwe beroepsgroep is het niet makkelijk om het vertrouwen van gevestigde professies en patiënten te winnen. Je moet je bewijzen. Bovendien, al je klaar bent met de opleiding, zul je de patiënt moeten overtuigen dat de zorg die je levert net zo goed is als de zorg van een medisch specialist. ‘Het is een hele klus om uit te leggen wie een PA is en wat deze doet’, legt PA Anouk van den Bosch uit. Wat dat betreft is het een heel lastige naam. Er zijn gelukkig patiëntenfolders in de wachtruimte over het werk van PA’s, waardoor de patiënten er al iets over hebben kunnen lezen voordat ze naar het spreekuur gaan. Eenmaal in behandeling zijn de patiënten over het algemeen tevreden en willen ze niet anders.

Gerechtvaardigd vertrouwen

Iemand ‘vertrouwen’ is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe zou ik als patiënt reageren als ik met een PA te maken krijg? Ik zou toch maar even op internet kijken waartoe deze groep is opgeleid en hoe de kwaliteit van het vak is geregeld.

Net als bij de artsen is de opleiding goed geregeld, de PA’s hebben een paramedische vooropleiding en worden door medisch specialisten binnen 2,5 jaar tot PA breed medisch opgeleid. De opleider heeft binnen deze organisatie iedere dag tijd om de PA op te leiden. De PA’s werken naast hun opleiding binnen de instelling, dat is een van de vereisten. Na de Master opleiding is er het kwaliteitsregister bij de beroepsvereniging NAPA. Om te herregisteren moeten PA’s voldoende werken en scholing volgen, anders verliezen ze hun registratie. De zelfstandige bevoegdheden zijn in het experimenteerartikel en vanaf januari 2018 in artikel 3 van de wet BIG geregeld. Ook voor deze groep geldt dat je bevoegd bent, mits bekwaam. De bekwaamheid is in de werkafspraken met medisch specialisten geregeld. De PA is vervolgens zelf verantwoordelijk voor de zorg die hij/ zij verleent. Dat betekent dat de medisch specialisten taken moeten kunnen loslaten en daarmee ook een deel van de verantwoordelijkheid. ‘Dat is even wennen, maar als je eenmaal ervaart wat je aan elkaar hebt, wordt het vanzelfsprekend’, vertelt Chenelo Martijn.  

Kansen benutten

Tijdens dit werkbezoek aan de St Maartenskliniek heb ik een inspirerende werkomgeving gezien en PA’s die het prachtig vinden om zich continu verder te ontwikkelen binnen hun vakgebied. Dit werkbezoek laat aan de andere kant zien dat de inzet en kansen van PA’s per instelling, specialisme en afdeling enorm verschillen. De oorzaken liggen in de onbekendheid met het nieuwe zorgberoep en allerlei drempels binnen bestaande systemen.

Eenmaal terug op kantoor besef ik dat er nog veel werk aan de winkel is om de bekendheid van het beroep en mogelijkheden van een PA beter op de kaart te zetten. Het vertrouwen van patiënten is een goed begin, de rest zal volgen. 

Foto v.l.n.r.: M. Chenelo PA, A. van den Bosch PA en J. Uijen PA

MILENA BABOVIC is directeur van de Nederlandse Associatie voor Physician Assistants (NAPA) en van Registerplein. Daarnaast is zij eigenaar van het adviesbureau MV2 Consult. Zij houdt zich ruim 10 jaar bezig met de kwaliteit van zorg, professionaliteit, vakbekwaamheid en beroepsregisters. Zij ziet tal van mogelijkheden om de zorg efficiënter en kwalitatief goed te organiseren, waarbij de mensen het grootste kapitaal zijn van de organisatie. Daarom pleit zij voor goede kwaliteitssystemen om de professionals optimaal te laten functioneren en betere inbedding van taakherschikking. Zij schrijft over deze onderwerpen en houdt zo alle betrokkenen up-to-date.