Ambitie
Stippen aan de horizon vragen om een omschrijving die door betrokkenen als een haalbare uitdaging wordt gezien. Het is op zich een uitdaging om een ambitie te formuleren die aan alle eisen voldoet. De vraag is: voldoet deze ambitie daaraan? Ik meen van niet. Waarom moeten wij de beste ter wereld zijn? Is het een olympische competitie? Gaat het om business? Leven wij het langste van allemaal? Waar gaat het nu eigenlijk om?

Het visiedocument (download HIER) stelt dat het gaat om de beste zorg voor de patiënt. En dat is per definitie maatwerk want iedere patiënt is uniek. De context is dus een bepalende factor voor wat de beste zorg is, of kan zijn. Het is (met de beste wil van de wereld) in deze zin niet mogelijk om vast te stellen wat de beste zorg ter wereld is. Wat het beste is voor een patiënt in Den Bosch is niet per definitie gelijk aan wat de beste zorg is voor een patiënt met dezelfde kwaal in pakweg Bangalore. Dus wat betekent dat: de beste zorg ter wereld?

Volgens het visiedocument gaat het erom dat de Nederlandse medisch-specialistische zorg, net als watermanagement, een internationaal voorbeeld wordt. ‘Patiënten en medisch specialisten van overal ter wereld zullen hiervan profiteren.’ De vergelijking met watermanagement suggereert dat gedacht moet worden aan technisch kunnen en economisch landsbelang.

Behalve continu verbeteren noemt het document vier pijlers om de beste van de wereld te worden:

1. De medisch specialist groeit naar een holistische benadering.
2. Medisch specialisten nemen het voortouw bij de ontwikkeling van zorgnetwerken.
3. Medisch specialisten spelen een rol in preventie van ziekte en behoud van functioneren.
4. Medisch specialisten zijn meer betrokken, samen met patiënten, bij innovaties binnen de zorg.

Samenwerken

Innoveren is vallen en opstaan, trial and error, experimenteren en weer doorgaan. Het vraagt nogal wat doorzettingsvermogen om in de complexiteit van de sector echt progressie te maken. Terecht stelt het visiedocument dat samenwerking essentieel is. De vraag is alleen: gaat dat lukken? Waarom zouden verschillende disciplines gaan samenwerken? Om de beste van de wereld te worden? De realiteit is dat de meeste specialisten overvol zitten en dat het voor velen niet haalbaar is om een fulltime functie te bezetten vanwege de werkdruk. De specialist is niet toevallig specialist en geen generalist. Hij/zij wordt ingeschakeld juist wanneer die specialisatie nodig is omdat de holistisch werkende generalist dat niet kan verzorgen. Sterker nog, de eerste lijn is vaak niet in staat om een juiste diagnose te stellen zonder specialisten raad te plegen.

Wie moet nu het voortouw nemen in de zorgnetwerken? Het visiedocument zegt: de specialist. Ik denk dat dit niet voor de hand ligt. De specialist moet vooral worden ingezet op zijn specialiteit, waar de toegevoegde waarde het grootst is. Afstemming met andere actoren in de zorgketen is vanzelfsprekend, maar dat wil niet zeggen dat de specialist de organiserende rol op zich zou moeten nemen in het zorgnetwerk. Misschien zelfs beter van niet. Laat dat liever over aan een regelaar, een organisator die de verbindingen adequaat weet te leggen met behulp van veel slimmere IT-toepassingen dan we nu hebben.

Inspiratie

De idealen die mooi zijn verwoord in het visiedocument zijn alleen te realiseren met 100% commitment van alle betrokkenen. Om dat te bereiken is het een voorwaarde dat bij de visieontwikkeling dezen allemaal participeren en dezelfde visie de hunne maken. De specialist die geïnspireerd door dit stuk het voortouw neemt loopt anders zonder twijfel tegen een muur van onbegrip op. En dan worden we nooit de beste van de wereld.

Op 14 maart 2017 is het Federatiecongres van medisch specialisten onder meer gewijd aan de visie 2025. 

Ben Verleg is kerndocent van de Leergang Management in de zorg.