Zorgverleners die in het BIG-register zijn ingeschreven, zijn onderworpen aan het wettelijke tuchtrecht. Het leeuwendeel van de tuchtrechtelijke procedures leidt niet tot een maatregel. Een klein deel wel. Dat kan zijn een waarschuwing, berisping, geldboete, schorsing, ontzegging en doorhalen in het register. Het vreemde is dat het tuchtrecht niet is bedoeld om te straffen maar dat dit dus wel doet.

Kwaliteit
Het tuchtrecht heeft als doel de kwaliteit van het handelen van de individuele beroepsbeoefenaar te bewaken. Het probleem van de tuchtrechtelijke benadering is dat de betroken zorgverlener zich wel moet verdedigen en schiet in de strijd. Hij/zij heeft zich immers ingespannen om de zorgbehoevende naar beste kunnen te helpen. Dat geldt in beginsel ook voor de behandelaar die een fout maakt.
Het bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de hulpverlening is gebaat bij maximale openheid. Met een zwaard van Damocles boven het hoofd zal de gemiddelde hulpverlener die gewenste openheid niet betrachten. Het contact met de klager wordt er niet beter van terwijl er al vaak ook sprake is van een communicatieprobleem. Het tuchtrecht is daarom niet de beste methode om de kwaliteit van handelen te bewaken.

Dialoog in plaats van tucht
Niet alleen in zijn consequenties maar ook in taal is het tuchtrecht geassocieerd met straf. Door de strafdreiging is niet te verwachten dat er een open dialoog met de klager kan zijn. De behandelaar schiet in de verdediging en zal er alles aan doen om met een juridische redenering te onderbouwen dat hij niet gehandeld heeft in strijd met de regels en protocollen. Navenant is de bereidheid om kwaliteitsverbeteringen door te voeren ver te zoeken. Zodoende heeft het tuchtrecht een averechts effect: het duurt langer voordat de praktijk verbetert. Om kwaliteitsverbetering te bereiken is het tegendeel nodig: volledige openheid over de loop der dingen zodat blootgelegd kan worden wat in het vervolg anders kan en moet.

Organiseer het lastige gesprek
Wat er dus moet gebeuren is dat het gemeenschappelijke gesprek wordt georganiseerd. Dat is lastig want er is iets niet (helemaal) goed gegaan. Maar dat is wel wat nodig is om de kwaliteit te verbeteren. Het tuchtrecht zoals we dat nu kennen is niet van deze tijd, het terugdraaien van de openheid zoals KNMG wil, ook niet. Voor echte verwijtbare missers zijn er ruimschoots middelen in het straf- en burgerlijk recht.