Toename van snelheid
Kenmerkend voor de huidige  maatschappelijke veranderingen is de snelheid waarmee deze zich voltrekken. In een voortdurend veranderende omgeving wordt het een noodzaak om je dynamisch op te stellen. Een aantal eigenschappen die passen bij een dynamisch karakter zijn flexibiliteit, alertheid en bereidheid om te leren (leervermogen).

Voor organisaties geldt dat ze zich moeten aanpassen aan snel veranderende omstandigheden. De ‘agile’ methodiek van werken past daar goed bij. Daarbij wordt bijvoorbeeld gebruikgemaakt van instrumenten uit de designwereld en de startup-methodiek. Toekomstige organisaties kenmerken zich daarom door wendbaarheid, aanpassingsvermogen, innovatievermogen en ondernemend gedrag.

Interventietheorie
Een interventietheorie geeft aan wanneer, waar en hoe je kunt interveniëren. Systemisch speelt daarbij dat je een systeem eigenlijk alleen begrijpt als je het probeert te veranderen. Hoe kijk je zo ‘neutraal ‘ mogelijk? In ieder geval door het besef dat altijd sprake is van betekenisgeving.

Belang van reflectievermogen
Het gaat er dan om randvoorwaarden te creëren die vrij spreken en denken mogelijk maken. Daarnaast gaat het om een reflectievermogen op het eigen handelen en dat van anderen.  Voor betrokkenen is het gewenst hun doelstelling helder aan te geven: dat maakt een dialoog mogelijk. Tenslotte gaat het om nieuwsgierigheid over die doelstelling. Veranderen vindt plaats als er gezamenlijk gereflecteerd kan worden over de gewenste effectiviteit van de eigen organisatie en er toegewerkt wordt naar nieuwe onderlinge samenwerkingspraktijken.

Kern van deze aanpak is interactie, dialoog en betekenisgeving. Het gaat om het om kunnen gaan met complexiteit, onzekerheid en onvoorspelbaarheid.

• Een bijdrage van Harry Woldendorp, adviseur verandermanagement voor Zorginstellingen. Hij schreef ook een tiental boeken, waaronder Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Dit nieuwe boek schreef hij met Hubèrt de Groot, Thomas Woldendorp en Chris Boven. 
  Zie je Big Picture is hier te bestellen. 

Literatuur bij dit artikel 

Caluwé, L. de. (2015). Spannend veranderen. Over spanningen bij veranderen en adviseren. Deventer: Vakmedianet

Woldendorp, H., H. de Groot, T. Woldendorp en C. Boven. (2022). Zie je Big Picture. Transformeer succesvol! Amsterdam: Uitgeverij SWP.