Een grote groep professionals in het sociaal domein heeft te maken met mensen die psychisch kwetsbaar zijn. Prof. dr. Hemmo Drexhage, Erasmus MC, legt in zijn boek Immuno-Psychiatrie over de relatie tussen het immuunsysteem en het brein uit hoe het immuunsysteem, het brein en het hormoonstelsel bij stress samenwerken. Hij geeft nieuwe verklaringen voor psychiatrische aandoeningen, auto-immuunziekten en ook long-covid vanuit een ontregelde samenwerking: een immuunsysteem-uit-balans. Drexhage: ‘De nieuwe inzichten uit de immunopsychiatrie zorgen voor een paradigmaverschuiving in de psychiatrie.’
Austerlitz doet het zelf gaat over een eigenwijs dorp dat zelf zijn meergeneratiegebouw met school, dorpshuis, starters- en zorgwoningen én zijn zorg- en welzijnsvoorzieningen regelde. Dit in de vorm van de zorgcoöperatie Austerlitz Zorgt, het Hart van Austerlitz en de woonstichting NuVoorStraks. Het is een succesverhaal, maar ook een succesverhaal kent zijn moeilijke momenten. Ook daarover gaat dit boek.
Twee taken
Organisaties kennen systemisch gesproken twee taken: de bedrijfsvoering moet op orde zijn en men moet in staat zijn met veranderingen om te gaan. Organisaties bevinden zich daarbij in het publieke bestel in een context die wordt bepaald door overheidsbeleid gericht op structuurkenmerken van de markt (bijvoorbeeld de rol van de ACM), het gedrag van organisaties (in de zorg steeds meer van marktwerking naar netwerkstructuren) en uitkomsten of prestaties (in de zorg: bijvoorbeeld kwaliteit en toegankelijkheid).
De laatste jaren neemt het aantal cliënten met psychische problemen dat de huisartspraktijk bezoekt, enorm toe. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel en Zorginstituut Nederland onder huisartsen, praktijkondersteuners huisartsenzorg GGZ (POH’s-GGZ), cliënten met een depressie of met persoonlijkheidsproblemen en hun naasten.
Kernelementen
Complexiteit wordt vooral bepaald doordat het effect van een oorzaakgevolgrelatie pas na verloop van tijd duidelijk wordt of wanneer sprake is van onvoorspelbare en niet-causale relaties tussen de samenhangende elementen in een systeem.
Toezichthouders worden geconfronteerd met de gevolgen van de digitale transformatie: een toename aan veranderingen en een toename van de snelheid van die veranderingen. Van toezichthouders wordt verwacht dat ze de gevolgen van de digitale transformatie voor hun eigen organisatie kunnen beoordelen. Als gevolg van deze ontwikkelingen zullen binnen de raad van toezicht nieuwe profielen ontstaan. Een belangrijke vraag die iedere toezichthouder zich moet stellen is: namens wie houden we nu toezicht en hoe houden we daar als toezichthouder verbinding mee?
“Eetproblemen zijn zeer complex en gaan niet alleen over eetproblemen,” stelt auteur Van der Helm. “Tegelijkertijd kom ik in de residentiële zorg bijna geen meisjes met complexe problematiek tegen die geen eetproblemen hebben. Het probleem is complex, en dus dient de zorg ook veel breder te zijn dan een oplossing voor het symptoom.”
Behoefte aan data en technologie
Zorg wordt complexer: behoefte aan data en technologie neemt toe. Implementatie van technologie werkt alleen als de gebruiker ervaart dat het een bijdrage levert aan de beroepsinhoud en de beroepsuitoefening. Data maakt nieuwe interactie mogelijk. De digitale opslag van informatie maakt het mogelijk om verbanden te leggen, patiëntdata te verrijken en informatie te vergelijken. De digitalisering van processen is een stap van een organisatie naar een meer digitaal georiënteerde en (data)gedreven organisatie.
Erik Scherder vertelt op Instagram waarom het boek ''Tussen de oren?'' zo ontzettend belangrijk is en waarom FNS (functionele neurologische stoornis) serieus genomen moet worden. In dit boek spreken deskundigen en patiënten over FNS. En over het onbegrip bij hulpverleners, medisch adviseurs en verzekeraars die FNS niet (altijd) tot ‘echte’ ziekten rekenen.
Digitale transformatie
Wat betekent de digitale transformatie in de ouderenzorg? Het gaat in ieder geval om nieuwe samenwerkingsvormen, digitalisering van de ondersteunende processen, inzet van zorgtechnologie en nieuwe manieren om de zorg te leveren. Daarbij heeft COVID-19 (tijdelijk) voor een versnelling gezorgd om de contacten tussen zorgprofessional en cliënt te digitaliseren (beeldbellen).
Ineens wil je been niet meer, gewoon lopen lukt niet. Plotseling gaan je handen trillen. Je spieren trekken op de gekste momenten ongecontroleerd samen. Je denkt dat er iets mis is in je hoofd. Alles wat je altijd deed zonder nadenken, gaat niet meer vanzelf. Maar, de dokter kan niets vinden. Deze klachten kunnen het gevolg zijn van een Functionele Neurologische Stoornis (FNS).
Kwaliteitsverbetering
In het recente proefschrift over de relatie tussen elektronische patiënten dossiers (EPD) en de kwaliteit van zorg (Van Poelgeest; december 2022) wordt (nogmaals) geconstateerd dat de Nederlandse ziekenhuizen nog maar aan het begin staan van de digitale transformatie. Kwaliteitsverbetering kan worden gerealiseerd door beslissingsondersteuning samen te laten gaan met een goed functionerend EPD.
Op het gebied van wonen en zorg is grote behoefte aan innovatie. Het blijkt voor aanbieders een uitdaging om voldoende kennis op te bouwen van alle (on)mogelijkheden van digitale innovaties.
De uitstroom van sociaal werkers is hoog. Onderzoeker Marc Hoijtink vreest met grote vreze. De uitstroom is in meerdere opzichten een groot probleem. Niet alleen voor de hulpbehoevenden, maar (op termijn) ook voor het functioneren van de democratie, stelt Hoijtink. Hij vreest dat het sociaal domein voor te veel sociaal werkers op te veel plekken een giftige, demotiverende cocktail is die zij niet meer lusten.
Uitdagingen
Er is nieuw leiderschap nodig voor de uitdagingen in de zorg. Die uitdagingen zijn onder meer toenemende ongelijkheid in de samenleving met consequenties voor verslechtering van de gezondheid; toename van eenzaamheid; stijging chronische aandoeningen (2040: 6.5 miljoen mensen met één of meerdere chronische aandoeningen); effecten ongezonde leefstijl.
“Roken is de oorzaak van dertig procent van alle kankersterfte in Nederland. Negen procent van de totale ziektelast in Nederland kan worden toegeschreven aan roken’’, dat meldt Robin Peeters. Hij is president Nederlandse Internisten Vereniging. Het zijn schrikbarende cijfers, maar er is hoop. Het nieuwe boek Uitgerookt biedt een verfrissend inzicht in de verslaving aan roken. Het goede nieuws is dat stoppen veel gemakkelijker is dan de meeste mensen denken.
Europees kader
Volgens het EU-kader is iemand werknemer indien er sprake is van arbeid, loon en hij onder leiding van een ander handelt (gezag). Dat laatste kan onder meer tot uitdrukking komen in de vrijheid die hij al dan niet heeft om zijn tijdschema en de plaats en de inhoud van zijn werk te kiezen, niet deelt in de ondernemersrisico’s van de werkgever en/of tijdens de duur van de arbeidsverhouding is opgenomen in de onderneming van die werkgever, waarmee hij een economische eenheid vormt.
‘Marktwerking heft regulering op en regulering heft marktwerking op’ (Denys, p. 57).
De Zorgverzekeringswet (ZVW) kent drie doelstellingen:
Uitgerookt! biedt een verfrissend inzicht in de verslaving aan roken. Het goede nieuws is dat stoppen veel gemakkelijker is dan de meeste mensen denken.
Er gaat vanaf volgend jaar weer het een en ander veranderen aan de zorgverzekering en veel mensen zullen hier de gevolgen van zien. We gaan onder andere meer betalen voor onze basisverzekering. Maar dat is niet het enige dat verandert. In dit artikel vertellen we je hoe je zorgverzekering er in 2023 uitziet.
“Roken is de oorzaak van dertig procent van alle kankersterfte in Nederland. Negen procent van de totale ziektelast in Nederland kan worden toegeschreven aan roken’’, dat meldt Robin Peeters. Hij is president Nederlandse Internisten Vereniging. Het zijn schrikbarende cijfers, maar er is hoop. Het nieuwe boek Uitgerookt biedt een verfrissend inzicht in de verslaving aan roken. Het goede nieuws is dat stoppen veel gemakkelijker is dan de meeste mensen denken.
Binnen de digitale transformatie wordt ervan uitgegaan dat alle functieprofielen zullen gaan veranderen. De mate waarin onze huidige functie wordt beïnvloed hangt ervan af hoeveel activiteiten door AI (Artificiële Intelligentie) kunnen worden geleerd en daardoor geautomatiseerd. In deze fase is het de kunst hoe AI je binnen je eigen werk kan ondersteunen (augmented reality). Om met AI te kunnen werken is inzicht nodig is de basale regels van de logica en het in beeld kunnen brengen van ambiguïteit die die logica in de weg zit.
Medewerkers vielen bij bosjes neer en de werksfeer was ongezond. Het ongekende succes van De Wereld Draait Door had een keerzijde. Dat maakte de Volkskrant afgelopen zaterdag bekend. Hoe zorg je ervoor dat medewerkers niet ziek uitvallen en met plezier naar het werk gaan? Werken aan amplitie. De toepassing van positieve organisatiepsychologie geeft hier antwoord op.
Het is opvallend dat rust en leegte geen enthousiasme oproepen, maar eerder een signaal zijn dat we niet verbonden zijn met de dynamiek van de maatschappij. De piramide van Maslow dwingt steeds meer de vraag ‘en nu?’ op:
Op 1 november is in de Eerste Kamer de wet 'zeggenschap in de zorg' aangenomen (formeel past de wet artikel 3 van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) aan. De wet is gericht op het borgen van meer professionele zeggenschap van zorgprofessionals waaronder verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten. De wet is daarbij niet bepalend voor de inrichting van zeggenschap.
Een algoritme is een stap-voor-stap procedure voor het oplossen van een probleem of het bereiken van een bepaald doel door een computer. Algoritmen worden steeds vaker ingezet om beslissingen te nemen die vroeger door een mens werden gemaakt. Dat wordt vaak gedaan vanuit het idee dat technologie eerlijker of neutraler is dan mensen. Maar technologie wordt gemaakt door mensen met bepaalde ideeën en waarden, in een bepaalde tijd en met een bepaald doel.
Op dit moment wordt een onderscheid gemaakt tussen cloud computing (goedkope opslagcapaciteit), artificiële intelligentie (AI), big data, Internet of Things (IoT) en robotica en blockchain. Deze bestanddelen zullen steeds meer samengaan (convergentie). Door goedkope opslagcapaciteit is er steeds meer ruimte voor big data die weer AI stimuleert. AI leidt weer tot nieuwe data en nieuwe toepassingsmogelijkheden (IoT). Blockchain maakt het gemakkelijker om decentrale modellen te ontwikkelen die innovatie versnellen.
Als vervolg op het boek Op je blauwe ogen. Verbinden en Vertrouwen in de zorg is er nu de podcast Op je blauwe ogen. Zorgprofessionals uit diverse werkvelden spreken over het thema verbinden en vertrouwen en geven antwoord op de volgende vraag: Verbinden en vertrouwen in de zorg, hoe doe je dat? Een podcastaflevering duurt circa 30 minuten.
De gezondheidszorg kenmerkt zich door een aantal grote uitdagingen. De combinatie van een toenemende zorgvraag en schaarste op de arbeidsmarkt maakt het noodzakelijk dat we de zorg anders en innovatiever moeten organiseren met elkaar.
Opschaling van doelmatige digitale zorg is een groot thema in het Integrale Zorgakkoord. Het moet vooral bijdragen aan de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. Die staan onder druk door groeiende arbeidstekorten enerzijds en de verwachte groei van de zorg door demografische effecten anderzijds. Dit zijn bekende teksten. Ze maken de publicatie van het boek “Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties” door Jeninga en Woldendorp (2022) des te interessanter. Want het is relatief makkelijk om die doelen op te schrijven, maar veel moeilijker om ze te realiseren.
Waardecreatie
Complexiteit vraagt om reflectie. Reflectie ontstaat als een gebeuren een problematisch karakter kent. Daarbij kijk je hoe mensen omgaan met die problemen. Problematische situaties kenmerken zich doordat bestaande gewoontes niet voldoen. Reflectie biedt weer mogelijkheden voor regie.
Volgens de gezondheidsdefinitie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uit 1948 is eigenlijk is bijna niemand gezond. Deze definitie luidt namelijk: Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet van louter het ontbreken van ziekte. Een andere definitie die eigenlijk logischer is (we zijn gelijk wat gezonder) is (Jadad): het vermogen van individuen of gemeenschappen om zich aan te passen aan de onvermijdelijke fysieke, mentale en sociale uitdagingen die bij het leven horen. Hiermee is gezondheid een vaardigheid die hoort bij de eigen identiteit.
Als een ouder getroffen wordt door kanker, heeft dat ook invloed op de kinderen. De taak- en rolverdeling in het gezin verandert. Er zijn zorgen en onzekerheden. Mede daarom is er door de Stichting Langs de Zijlijn en de gemeente Dronten een brochure gemaakt om gezinnen te helpen. In de brochure is onder meer aandacht voor een boek en werkboek dat families helpt.
Digitale transformatie
De digitale transformatie wordt steeds meer de norm. Zo blijkt uit wereldwijd onderzoek (KPMG) dat 80% van de besturen verwacht dat de komende drie jaren alle aspecten van de zorglevering zullen veranderen. In de ouderenzorg gaat het er om dat de zorg rondom de wens en behoefte van ouderen wordt georganiseerd. Hoe komen we tot een effectieve ouderenzorg?
Het ziekteverzuim in de zorgsector was in 2022 hoger dan ooit tevoren. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van verzuimdatabedrijf Vernet. Het verzuimpercentage over 2022 kwam uit op 8,36. Dat betekent een stijging van 15 procent ten opzichte van het jaar 2021. Hoe voorkom je dat een medewerker of jij zelf uitvalt en hoe om te gaan met een burn-out? Onder andere het nog te verschijnen boek Behandeling bij stress en burn-out kan hierbij helpen.
Langdurige zorg voor ouderen is complex. De diversiteit in aandoeningen en situaties bij ouderen is groot, maar dat geldt eveneens voor het aanbod; er bestaan diverse zorgvormen, er zijn talloze combinaties mogelijk en financiering gaat via drie financieringssystemen (WMO, ZVW, WLZ). Die complexiteit van de ouderenzorg is voelbaar voor individuele ouderen die zorg nodig hebben, maar ook voor zorgverleners.
Samenwerking is de spil van bijna alle menselijke prestaties en hoort bij ons zoals vliegen hoort bij vogels. Vogels hebben geen hoogtevrees en vliegen op grote hoogte, zonder angst voor de diepte en de val. Hoe anders gaan wij om met samenwerking. Ook al hoort dit bij onze menselijke natuur, de diepte en de val houden ons voortdurend bezig. Broodnodige samenwerking wordt vaak vermeden of dichtgetimmerd in procedures en regels.
De zorg is het domein van de patiënten en de zorgprofessionals! De dynamiek in de zorg – zoals, innovatie, kwaliteitsontwikkeling en efficiency – ontstaat dan ook in de relatie tussen patiënt en zorgprofessional. Deze dynamiek wordt in zeer grote mate ondersteund en mede gestuurd door de technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen, die zorgprofessionals aanbieden aan hun patiënten.
Dat pijn en emotie gelinkt zijn aan elkaar staat duidelijk omschreven in definitie van de International Association on the Study of Pain. Maar hoe verhouden ze zich tot elkaar? Ben je ook benieuwd naar de rol van emotie bij pijn, wat hierover bekend is en wie hier al mee werkt? We hopen op 12 oktober vanaf 17.30 de nieuwste kennis met je te mogen delen en je te verrassen met gelijk bruikbare informatie en inzichten!
Wie investeert in preventie, wil dat het effect heeft. Op de website www.oogvoorpreventie.nu worden alle effectieve preventieve acties geordend gepresenteerd.
In een vorige blog ben ik ingegaan op de problematiek van arbeidsmarkt schaarste in de zorg vanuit het perspectief van ‘wicked problems’. De noodzaak van transformatie heb ik daar uitgelegd. De zorgvraag stijgt, er is een tekort aan zorgprofessionals en zorgkosten stijgen. Zorg krijgt steeds meer te maken met de impact van de digitale transformatie.
Campagnes om mensen hun leefstijl te laten veranderen hebben vaak geen succes. Het is moeilijk om mensen gezonder te laten eten of meer te laten bewegen. Twaalf gedragswetenschappers roepen daarom in een position paper op om gedragsexpertise veel eerder in te zetten bij het ontwikkelen van nieuw beleid. 
Waarom zijn teams zo interessant en waarom gebeurt er zoveel in en rondom teams? Wat maakt nou dat je je thuis en verbonden voelt in het ene team en juist losstaand van het andere team? En als er gedoe is in een team of het presteert niet zo goed, wat doe je dan, als leider, begeleider of als teamlid?
Op een gemiddelde dag worden er in Nederland 478 kinderen geboren. Niets uitzonderlijks aan. Lopendebandwerk zou je bijna kunnen zeggen. De risico’s van een bevalling zijn tegenwoordig een stuk minder groot dan vroeger. Toch overlijden er bijna tien vrouwen per jaar tijdens de bevalling en gemiddeld sterven 1.650 baby’s per jaar voor, tijdens of vlak na de geboorte (CBS, 2015), ten opzichte van 185.000 springlevende exemplaren. 
Wanneer kinderen getuige zijn van huiselijk geweld, kindermishandeling en verwaarlozing, pesten, seksueel geweld, (straat)criminaliteit of dood en verlies, dan hebben deze gebeurtenissen een grote impact op de kwaliteit van hun leven. Signalering en behandeling zijn van groot belang om deze enorme impact te voorkomen of in ieder geval te beperken.
Hoe ga je om met onverwachte ontwikkelingen als gevolg van de digitale transformatie? Digitale transformatie is een verzamelwoord voor ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en technologie. Die ontwikkelingen convergeren waardoor de snelheid van veranderingen toeneemt. "In Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties gaan we in op de ontwerpeisen die de digitale transformatie vraagt en welke veranderkundige interventies noodzakelijk zijn of ontwikkeld moeten worden", vertellen de auteurs, Arjen Jeninga en Harry Woldendorp.
Wat als het noodlot toeslaat? Christel, een optimistische stralende vrouw met een enorme levenskracht, vertelt in dit aangrijpende en ontroerende boek over haar uitzonderlijke gezin. De jongste drie van haar vier kinderen zijn verstandelijk beperkt en autistisch. Hierdoor ontstaat een chaotische en onzekere situatie. Uiteindelijk blijken zij het zeldzame syndroom van Cohen te hebben.
Zie je Big Picture geeft jou als leider of professional inzichten en tools in handen. Daarmee kun je zelf de regie nemen voor succesvolle transformaties. Belangrijk is dat je hierbij jezelf blijft en ook mee beweegt in jouw context die voortdurend verandert.
Geschreven in een tijd van wereldwijde pandemie, waarin we gedwongen zijn om eeuwenoude existentiële vragen onder ogen te zien: Waarom zijn we hier? Quo Vadis? Het thema is buitengewoon relevant voor leiders, managers en iedereen die betekenis en authenticiteit in zijn werk en leven wil brengen.
Manfred Kets de Vries betoogt dat we deze fundamentele en verontrustende vragen aan de orde moeten stellen als we volledig en zinvol willen leven.
Vitaal door kunst biedt sociaal-kunstzinnige dagbehandeling voor volwassenen en ouderen met een verstandelijke beperking, met dementie en mensen met psychosociale problemen. De beschreven methodiek bevordert de kwaliteit van leven door mensen in hun eigen kracht te zetten. Het werkt als levenselixer, geeft plezier in het moment, versterkt de vitaliteit, verbetert de stemming en verhoogt de sfeer in een groep.
Het hoger beroepsonderwijs motiveert studenten een onderzoekende houding aan te nemen, zo niet ook zelf een toegepast onderzoek uit te voeren. Als professional heb je echter te maken met een dagelijkse stroom aan nieuwe publicaties van wetenschappelijk en praktijkgericht onderzoek. Hoe kan je deze kennis goed benutten en op de juiste waarde schatten?
Het boek 'Auto-immuunreacties en het immuunsysteem' biedt een overzicht van het immuunsysteem. Voor het eerst is het mogelijk een schema te maken met alle elementen van het immuunsysteem. Dit kan vanwege al het evidence-based materiaal dat door de eeuwen heen uiterst nauwkeurig door de medische wetenschap verzameld is.
Waar werk je? Ik kreeg de vraag met regelmaat tijdens mijn vakantie in Montenegro. Maar wat vertel ik dan? Ik werk voor een beroepsvereniging van physician assistants (PA). Een beroepsgroep die nog niet bestaat op de Balkan. Hoezo zijn er andere professionals dan de artsen en verpleegkundigen? En waarom zo’n lastige naam? Tja, moet alles dan door de dokter gedaan worden. Kan het niet anders? Dat leverde interessante discussies op.
