Zien van veranderingen
Hoe kijk je naar een veranderingsproces? Er spelen drie vragen: wordt de situatie begrepen; zijn er woorden en concepten om betekenis te geven aan dat begrip; is het mogelijk een uitvoerbare interventie te ontwerpen. Bij snelle veranderingen gaat het er om dat organisaties in staat zijn om interne en externe competenties te integreren, te ontwikkelen en te herordenen.

Het aantal ouderen neemt toe tot 2050, daarna hebben we blijvend met een gemiddeld oudere bevolking te maken. Door de vergrijzing zijn er over twintig jaar naar schatting 1,6 miljoen 80+’ers, dat is twee keer zoveel als op dit moment. De veranderende samenstelling van de bevolking draagt zorg voor een veranderende woonopgave.

Als vervolg op het boek Op je blauwe ogen. Verbinden en Vertrouwen in de zorg is er nu de podcast Op je blauwe ogen. Zorgprofessionals uit diverse werkvelden spreken over het thema verbinden en vertrouwen en geven antwoord op de volgende vraag: Verbinden en vertrouwen in de zorg, hoe doe je dat? Een podcastaflevering duurt circa 30 minuten.

Diversificatie

Het ministerie van VWS heeft in juli 2022 een visie op de toekomstige ouderenzorg uitgewerkt. Geconstateerd wordt dat zowel de voorkeuren van ouderen veranderen als de omstandigheden. De Nederlandse bevolking wordt steeds ouder en ouderen in Nederland zijn een steeds meer diverse groep. Ouderen verschillen in hun mogelijkheden om hun leven zelf goed vorm te geven, hun netwerk, hun vaardigheden om gebruik te maken van digitale toepassingen en hun financiële mogelijkheden.

Met het ouder worden groeit de behoefte aan ondersteuning. Gegeven de uniciteit van ouderen en daarmee de diversiteit in de vraag ligt de uitdaging in het vormgeven van zorg en ondersteuning op een manier dat een continuüm geboden kan worden van individueel in de eigen woning tot aan het verpleeghuis/hospice.

In Nederland is op dit moment een tekort van ongeveer 300.000 woningen. Een belangrijke oorzaak is de sterke toename van het aantal eenpersoonshuishoudens, vooral door het aantal 65-plussers. Deze groep verdubbelt naar verwachting van ruim 0,9 miljoen (2018) naar 1,8 miljoen (2060). De knellende woningmarkt beperkt veel mensen in hun woonbehoefte.

Binnen de context van leiderschap is op dit moment wendbaar leiderschap nodig om teams te kunnen laten functioneren: vertrouw op anderen voor het nemen van de juiste keuzes; ondersteun en bepaal samen en coach; accepteer fouten voor nieuwe initiatieven; vind het evenwicht tussen vasthouden en loslaten; creëer vertrouwen waarmee veranderingen met durf en trots aangepakt worden; verwelkom feedback, leer van het succes van anderen; beschik over veerkracht, aanpassingsvermogen en stressbestendigheid; omring je met mensen waar je energie van krijgt.

We moeten meer investeren in sociale technologieën zoals leren, leiden, besluiten en veranderen om technologische verandering enerzijds mogelijk te maken en anderzijds om gebruik te kunnen maken van de sociale ‘instrumenten’ die nieuwe technologieën mogelijk maken. Effectieve organisaties worden gekenmerkt door het vermogen zelforganisatie in te voeren. En dat kan alleen als je in staat bent systemisch te denken.

Doordat de maatschappij voortdurend in ontwikkeling is en, inherent daaraan, de versnelling van het ontwikkelen van vaardigheden exponentieel is, is het de vraag of we ons willen aansluiten bij de eisen die een vergaande digitale verbondenheid aan ons stelt. Ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie, internet of things en platformtechnologie gaan zo snel dat er waarschijnlijk onvoldoende tijd beschikbaar is tot de volgende innovatieve oplossing die een andere strategie vereist.

Aanbevelingen

Bij een evaluatie van Hoofdlijnenakkoorden komen vier aanbevelingen voor verbetering van het zorgsysteem naar voren. In de eerste plaats gaat het om een systemische benadering: neem maatschappelijke opgaven als uitgangspunt. Dit betekent onder meer een sectoroverstijgende benadering.

"We werken met verwijzingsframes"

Om voorspellingen te doen moet ons brein kunnen leren wat normaal is: wat we verwachten op basis van eerdere ervaringen. Een deel van de hersenen (neocortex) heeft een model van de werkelijkheid ‘geleerd’ en het maakt voorspellingen op basis van dit model. De wereld waarin we denken te leven is niet de  ‘echte ‘ wereld; het is simulatie van die wereld. Die simulatie vindt plaats door het functioneren van onze hersenen.

Complexe zorg vereist meestal dat de zorg en ondersteuning wordt gegeven vanuit verschillende wettelijke domeinen, zoals de Zorgverzekeringswet (Zvw), de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) of de Wet langdurige zorg (Wlz). Die domeinen hebben echter vaak verschillende regelingen van aanspraken of voorzieningen, uitvoerders en financieringsvormen. De vraag is nu hoe je binnen die verschillende (wettelijke) kaders tot samenwerking komt.

Er is sprake van een groot aantal (structurele) vraagstukken in de ouderenzorg: arbeidsmarktproblematiek; kosten (beheersing) en zorginkoopbeleid; impact digitale transformatie; preventie; verbinding tussen domeinen (ZVW; WLZ; WMO). Dit zijn vraagstukken die voor alle partijen gelden. Binnen de ZVW is echter zichtbaar dat zorgverzekeraars een steeds dominantere rol gaan invullen.

Sinds corona is de manier waarop we elkaar sociaal kunnen aanraken in zorgsituaties veranderd: voor cliënten, hun dierbaren, maar ook voor zorgmedewerkers. Saxion deed het afgelopen jaar met partners onderzoek of en hoe je sociaal aanraken kunt vervangen, simuleren of ondersteunen. Projectleider Marijke Grönloh-Noome vertelt over de ontwikkelde prototypes, waaronder een nekkraag waarmee je op afstand een hand op iemands schouder legt.

Hoe ga je om met onverwachte ontwikkelingen als gevolg van de digitale transformatie? Digitale transformatie is een verzamelwoord voor ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en technologie. Die ontwikkelingen convergeren waardoor de snelheid van veranderingen toeneemt. "In Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties gaan we in op de ontwerpeisen die de digitale transformatie vraagt en welke veranderkundige interventies noodzakelijk zijn of ontwikkeld moeten worden", vertellen de auteurs, Arjen Jeninga en Harry Woldendorp.

Wat als het noodlot toeslaat? Christel, een optimistische stralende vrouw met een enorme levenskracht, vertelt in dit aangrijpende en ontroerende boek over haar uitzonderlijke gezin. De jongste drie van haar vier kinderen zijn verstandelijk beperkt en autistisch. Hierdoor ontstaat een chaotische en onzekere situatie. Uiteindelijk blijken zij het zeldzame syndroom van Cohen te hebben.

Zie je Big Picture geeft jou als leider of professional inzichten en tools in handen. Daarmee kun je zelf de regie nemen voor succesvolle transformaties. Belangrijk is dat je hierbij jezelf blijft en ook mee beweegt in jouw context die voortdurend verandert. 

Geschreven in een tijd van wereldwijde pandemie, waarin we gedwongen zijn om eeuwenoude existentiële vragen onder ogen te zien: Waarom zijn we hier? Quo Vadis? Het thema is buitengewoon relevant voor leiders, managers en iedereen die betekenis en authenticiteit in zijn werk en leven wil brengen.

Manfred Kets de Vries betoogt dat we deze fundamentele en verontrustende vragen aan de orde moeten stellen als we volledig en zinvol willen leven. 

Vitaal door kunst biedt sociaal-kunstzinnige dagbehandeling voor volwassenen en ouderen met een verstandelijke beperking, met dementie en mensen met psychosociale problemen. De beschreven methodiek bevordert de kwaliteit van leven door mensen in hun eigen kracht te zetten. Het werkt als levenselixer, geeft plezier in het moment, versterkt de vitaliteit, verbetert de stemming en verhoogt de sfeer in een groep.

Het hoger beroepsonderwijs motiveert studenten een onderzoekende houding aan te nemen, zo niet ook zelf een toegepast onderzoek uit te voeren. Als professional heb je echter te maken met een dagelijkse stroom aan nieuwe publicaties van wetenschappelijk en praktijkgericht onderzoek. Hoe kan je deze kennis goed benutten en op de juiste waarde schatten?

De ouderenzorg staat voor een noodzakelijke transformatie. De kosten zullen steeds meer gaan stijgen en de inzet van zorgprofessionals wordt steeds problematiseren. In 2022 wordt een tekort verwacht van 70.000 zorgprofessionals en in 2023 een tekort van 100.000/125.000 zorgprofessionals. Dat tekort zal steeds verder gaan oplopen.

Reactie op een artikel van Timmers en Baard, Brabants Dagblad Nieuws, 16-05-2020: ‘Twentse artsen: ‘1,5 metersamenleving tast onze weerstand juist aan’.

In de beginperiode van de Coronacrisis werd de Nederlandse bevolking ondersteund door deskundige informatie van medisch specialisten (virologen, epidemiologen, anesthesiologen en intensivisten). Hun zinvolle voorlichting werd regelmatig ernstig verstoord door leken: BN-ers die, niet gehinderd door enige kennis van zaken, graag ook hun mening op tv wilden slijten.

Het boek 'Auto-immuunreacties en het immuunsysteem' biedt een overzicht van het immuunsysteem. Voor het eerst is het mogelijk een schema te maken met alle elementen van het immuunsysteem. Dit kan vanwege al het evidence-based materiaal dat door de eeuwen heen uiterst nauwkeurig door de medische wetenschap verzameld is.

Waar werk je? Ik kreeg de vraag met regelmaat tijdens mijn vakantie in Montenegro. Maar wat vertel ik dan? Ik werk voor een beroepsvereniging van physician assistants (PA). Een beroepsgroep die nog niet bestaat op de Balkan. Hoezo zijn er andere professionals dan de artsen en verpleegkundigen? En waarom zo’n lastige naam? Tja, moet alles dan door de dokter gedaan worden. Kan het niet anders? Dat leverde interessante discussies op.