Koningin Máxima heeft uit handen van Charles Laurey het boek Austerlitz doet het zelf, hoe een dorp zijn zorg regelde ontvangen. De voorzitter van Austerlitz Zorgt overhandigde vorige week een exemplaar aan Máxima tijdens een bijeenkomst in Austerlitz. Het thema van deze bijeenkomst was passende zorg en de samenwerking tussen formele en informele zorg. Het initiatief kwam van Nederland Zorgt Voor Elkaar en het Zorginstituut Nederland.
Zelfmanagement
Een burger die een chronische aandoening heeft moet integreren en staat daarbij voor verschillende opgaven om daar mee om te gaan. Vaak zijn patiënten goed in staat die zelfstandig of met hulp van hun sociale omgeving te volbrengen. Er zijn ook situaties dat zij bij hun zelfmanagement ondersteuning van zorgprofessionals nodig. Veelal zijn het verpleegkundigen die deze ondersteuning bieden.
Waarom taakherschikking?
Door deze vergrijzing en het feit dat de kans op het ontwikkelen van een chronische ziekte groter wordt met het toenemen van de leeftijd, is het de verwachting dat het aantal ouderen met een chronische ziekte en multimorbiditeit zal toenemen. Het is niet moeilijk te constateren dat door de tekorten op de arbeidsmarkt dit een groeiend probleem gaat opleveren. Een route om hiermee om te gaan is introductie van digitale technologieën. Een andere route is de zorg bij andere professionele domeinen onder te brengen.
Vandaag is het de ‘Dag van de Verpleging’. Op de verjaardag van de wereldberoemde Engelse Florence Nightingale (12 mei 1820) worden verplegers in zorginstellingen in het zonnetje gezet. De Britse verpleegster Nightingale wordt gezien als pionier en grondlegger van de moderne verpleging. Speciaal voor deze feestelijke dag, die door veel mensen ook wel de 'Dag van de Zorg' wordt genoemd, aandacht voor enkele boeken, waaronder het nieuwe boek. Het huis van de professionele zeggenschap. De route naar verpleegkundig leiderschap. Dit boek is speciaal geschreven voor verpleegkundigen. Daarnaast ook aandacht voor De zorg is van de patiënten en de zorgprofessionals!.
Belang communicatie
Het Integraal Zorgakkoord (IZA) is gericht op het zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen waardoor zorg wordt verplaats van ziekenhuizen en langdurige zorginstellingen naar de wijk. Door deze hervormingen en het groeiend aantal ouderen, neemt de druk op de eerstelijnszorg om passende zorg te leveren toe.
Conflicterende paradigma’s
De verpleegkundige context kent twee paradigma’s: enerzijds gaat het om kostenefficiëntie en verantwoordelijkheid en anderzijds om verpleegkundige zorg die is gebaseerd op de behoeften en voorkeuren van de patiënt. De twee paradigma’s in de goede balans houden vergt een nieuwe vorm van leiderschap.
Hoe divers willen we het?
Wat opvalt is dat zowel het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars veel verwachten van de inzet van systeemrelevante zorgorganisaties die in regio’s een dominante rol spelen. Aan de andere kant is er steeds meer oog voor diversiteit, dat zich bijvoorbeeld ook vertaalt in een zorgaanbod gericht op een specifieke doelgroep of bevolkingsgroep. Dit laatste wordt versterkt doordat het de vraag is of het beleid dat iedereen dezelfde zorg moet kunnen krijgen wel zo verstandig is. Juist interventies gericht op doelgroepen konden weleens veel effectiever zijn.
Austerlitz doet het zelf gaat over een eigenwijs dorp dat zelf zijn meergeneratiegebouw met school, dorpshuis, starters- en zorgwoningen én zijn zorg- en welzijnsvoorzieningen regelde. Dit in de vorm van de zorgcoöperatie Austerlitz Zorgt, het Hart van Austerlitz en de woonstichting NuVoorStraks. Het is een succesverhaal, maar ook een succesverhaal kent zijn moeilijke momenten. Ook daarover gaat dit boek.
Twee taken
Organisaties kennen systemisch gesproken twee taken: de bedrijfsvoering moet op orde zijn en men moet in staat zijn met veranderingen om te gaan. Organisaties bevinden zich daarbij in het publieke bestel in een context die wordt bepaald door overheidsbeleid gericht op structuurkenmerken van de markt (bijvoorbeeld de rol van de ACM), het gedrag van organisaties (in de zorg steeds meer van marktwerking naar netwerkstructuren) en uitkomsten of prestaties (in de zorg: bijvoorbeeld kwaliteit en toegankelijkheid).
Kernelementen
Complexiteit wordt vooral bepaald doordat het effect van een oorzaakgevolgrelatie pas na verloop van tijd duidelijk wordt of wanneer sprake is van onvoorspelbare en niet-causale relaties tussen de samenhangende elementen in een systeem.
Behoefte aan data en technologie
Zorg wordt complexer: behoefte aan data en technologie neemt toe. Implementatie van technologie werkt alleen als de gebruiker ervaart dat het een bijdrage levert aan de beroepsinhoud en de beroepsuitoefening. Data maakt nieuwe interactie mogelijk. De digitale opslag van informatie maakt het mogelijk om verbanden te leggen, patiëntdata te verrijken en informatie te vergelijken. De digitalisering van processen is een stap van een organisatie naar een meer digitaal georiënteerde en (data)gedreven organisatie.
Digitale transformatie
Wat betekent de digitale transformatie in de ouderenzorg? Het gaat in ieder geval om nieuwe samenwerkingsvormen, digitalisering van de ondersteunende processen, inzet van zorgtechnologie en nieuwe manieren om de zorg te leveren. Daarbij heeft COVID-19 (tijdelijk) voor een versnelling gezorgd om de contacten tussen zorgprofessional en cliënt te digitaliseren (beeldbellen).
Kwaliteitsverbetering
In het recente proefschrift over de relatie tussen elektronische patiënten dossiers (EPD) en de kwaliteit van zorg (Van Poelgeest; december 2022) wordt (nogmaals) geconstateerd dat de Nederlandse ziekenhuizen nog maar aan het begin staan van de digitale transformatie. Kwaliteitsverbetering kan worden gerealiseerd door beslissingsondersteuning samen te laten gaan met een goed functionerend EPD.
Uitdagingen
Er is nieuw leiderschap nodig voor de uitdagingen in de zorg. Die uitdagingen zijn onder meer toenemende ongelijkheid in de samenleving met consequenties voor verslechtering van de gezondheid; toename van eenzaamheid; stijging chronische aandoeningen (2040: 6.5 miljoen mensen met één of meerdere chronische aandoeningen); effecten ongezonde leefstijl.
“Roken is de oorzaak van dertig procent van alle kankersterfte in Nederland. Negen procent van de totale ziektelast in Nederland kan worden toegeschreven aan roken’’, dat meldt Robin Peeters. Hij is president Nederlandse Internisten Vereniging. Het zijn schrikbarende cijfers, maar er is hoop. Het nieuwe boek Uitgerookt biedt een verfrissend inzicht in de verslaving aan roken. Het goede nieuws is dat stoppen veel gemakkelijker is dan de meeste mensen denken.
Europees kader
Volgens het EU-kader is iemand werknemer indien er sprake is van arbeid, loon en hij onder leiding van een ander handelt (gezag). Dat laatste kan onder meer tot uitdrukking komen in de vrijheid die hij al dan niet heeft om zijn tijdschema en de plaats en de inhoud van zijn werk te kiezen, niet deelt in de ondernemersrisico’s van de werkgever en/of tijdens de duur van de arbeidsverhouding is opgenomen in de onderneming van die werkgever, waarmee hij een economische eenheid vormt.
Uitgerookt! biedt een verfrissend inzicht in de verslaving aan roken. Het goede nieuws is dat stoppen veel gemakkelijker is dan de meeste mensen denken.
“Roken is de oorzaak van dertig procent van alle kankersterfte in Nederland. Negen procent van de totale ziektelast in Nederland kan worden toegeschreven aan roken’’, dat meldt Robin Peeters. Hij is president Nederlandse Internisten Vereniging. Het zijn schrikbarende cijfers, maar er is hoop. Het nieuwe boek Uitgerookt biedt een verfrissend inzicht in de verslaving aan roken. Het goede nieuws is dat stoppen veel gemakkelijker is dan de meeste mensen denken.
Binnen de digitale transformatie wordt ervan uitgegaan dat alle functieprofielen zullen gaan veranderen. De mate waarin onze huidige functie wordt beïnvloed hangt ervan af hoeveel activiteiten door AI (Artificiële Intelligentie) kunnen worden geleerd en daardoor geautomatiseerd. In deze fase is het de kunst hoe AI je binnen je eigen werk kan ondersteunen (augmented reality). Om met AI te kunnen werken is inzicht nodig is de basale regels van de logica en het in beeld kunnen brengen van ambiguïteit die die logica in de weg zit.
Als vervolg op het boek Op je blauwe ogen. Verbinden en Vertrouwen in de zorg is er nu de podcast Op je blauwe ogen. Zorgprofessionals uit diverse werkvelden spreken over het thema verbinden en vertrouwen en geven antwoord op de volgende vraag: Verbinden en vertrouwen in de zorg, hoe doe je dat? Een podcastaflevering duurt circa 30 minuten.
Bij Uitgeverij SWP is Het huis van de professionele zeggenschap. De route naar verpleegkundig leiderschap verschenen. V&VN-voorzitter Bianca Buurman ontving afgelopen maandag uit handen van redactieraad lid Annemarije den Hartog het eerste exemplaar. Verpleegkundigen en andere geïnteresseerden kunnen dit nieuwe boek gebruiken als praktische handleiding om professionele zeggenschap in te vullen. Daarin staat de route naar verpleegkundig leiderschap centraal.
Wat een plezier! Dit boek over onderzoek dat je aan het denken zet over de sociale wetenschappen en je aan de hand van voorbeelden en anekdotes doet verbazen over de methoden en technieken van onderzoek die daarin worden gebruikt. Er komen onderwerpen aan bod komen, zoals:
Eigenwijs dorp
Austerlitz doet het zelf gaat over een eigenwijs dorp dat zelf zijn meergeneratiegebouw met school, dorpshuis, starters- en zorgwoningen én zijn zorg- en welzijnsvoorzieningen regelde. Dit in de vorm van de zorgcoöperatie Austerlitz Zorgt, het Hart van Austerlitz en de woonstichting NuVoorStraks. Het is een succesverhaal, maar ook een succesverhaal kent zijn moeilijke momenten. Ook daarover gaat dit boek.
Opschaling van doelmatige digitale zorg is een groot thema in het Integrale Zorgakkoord. Het moet vooral bijdragen aan de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. Die staan onder druk door groeiende arbeidstekorten enerzijds en de verwachte groei van de zorg door demografische effecten anderzijds. Dit zijn bekende teksten. Ze maken de publicatie van het boek “Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties” door Jeninga en Woldendorp (2022) des te interessanter. Want het is relatief makkelijk om die doelen op te schrijven, maar veel moeilijker om ze te realiseren.
Waardecreatie
Complexiteit vraagt om reflectie. Reflectie ontstaat als een gebeuren een problematisch karakter kent. Daarbij kijk je hoe mensen omgaan met die problemen. Problematische situaties kenmerken zich doordat bestaande gewoontes niet voldoen. Reflectie biedt weer mogelijkheden voor regie.
Digitale transformatie
De digitale transformatie wordt steeds meer de norm. Zo blijkt uit wereldwijd onderzoek (KPMG) dat 80% van de besturen verwacht dat de komende drie jaren alle aspecten van de zorglevering zullen veranderen. In de ouderenzorg gaat het er om dat de zorg rondom de wens en behoefte van ouderen wordt georganiseerd. Hoe komen we tot een effectieve ouderenzorg?
Het ziekteverzuim in de zorgsector was in 2022 hoger dan ooit tevoren. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van verzuimdatabedrijf Vernet. Het verzuimpercentage over 2022 kwam uit op 8,36. Dat betekent een stijging van 15 procent ten opzichte van het jaar 2021. Hoe voorkom je dat een medewerker of jij zelf uitvalt en hoe om te gaan met een burn-out? Onder andere het nog te verschijnen boek Behandeling bij stress en burn-out kan hierbij helpen.
De zorg is het domein van de patiënten en de zorgprofessionals! De dynamiek in de zorg – zoals, innovatie, kwaliteitsontwikkeling en efficiency – ontstaat dan ook in de relatie tussen patiënt en zorgprofessional. Deze dynamiek wordt in zeer grote mate ondersteund en mede gestuurd door de technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen, die zorgprofessionals aanbieden aan hun patiënten.
Wie investeert in preventie, wil dat het effect heeft. Op de website www.oogvoorpreventie.nu worden alle effectieve preventieve acties geordend gepresenteerd.
In een vorige blog ben ik ingegaan op de problematiek van arbeidsmarkt schaarste in de zorg vanuit het perspectief van ‘wicked problems’. De noodzaak van transformatie heb ik daar uitgelegd. De zorgvraag stijgt, er is een tekort aan zorgprofessionals en zorgkosten stijgen. Zorg krijgt steeds meer te maken met de impact van de digitale transformatie.
Hoe ga je om met onverwachte ontwikkelingen als gevolg van de digitale transformatie? Digitale transformatie is een verzamelwoord voor ontwikkelingen op het gebied van digitalisering en technologie. Die ontwikkelingen convergeren waardoor de snelheid van veranderingen toeneemt. "In Ontwerp voor digitale transformaties van (zorg)organisaties gaan we in op de ontwerpeisen die de digitale transformatie vraagt en welke veranderkundige interventies noodzakelijk zijn of ontwikkeld moeten worden", vertellen de auteurs, Arjen Jeninga en Harry Woldendorp.
Zie je Big Picture geeft jou als leider of professional inzichten en tools in handen. Daarmee kun je zelf de regie nemen voor succesvolle transformaties. Belangrijk is dat je hierbij jezelf blijft en ook mee beweegt in jouw context die voortdurend verandert.
Geschreven in een tijd van wereldwijde pandemie, waarin we gedwongen zijn om eeuwenoude existentiële vragen onder ogen te zien: Waarom zijn we hier? Quo Vadis? Het thema is buitengewoon relevant voor leiders, managers en iedereen die betekenis en authenticiteit in zijn werk en leven wil brengen.
Manfred Kets de Vries betoogt dat we deze fundamentele en verontrustende vragen aan de orde moeten stellen als we volledig en zinvol willen leven.